Somali Devlet Başkanı Hasan Şeyh Mahmud, Etiyopya ile ayrılıkçı Somaliland bölgesi arasında bu ayın başlarında imzalanan tartışmalı bir anlaşmanın ardından Arap başkentine yaptığı son durak olan Doha'ya yaptığı resmi ziyaret sırasında Salı günü Katar Şeyh Tamim bin Hamad Al-Thani ile bir araya geldi.
Katar devlet haber ajansı tarafından yapılan açıklamada, Somalili ve Katarlı liderlerin ikili ilişkiler ve karşılıklı endişe duyulan konular ele alındığı ancak daha fazla ayrıntı verilmediği belirtildi.
Mahmud, Cumhurbaşkanı Abdülfettah El Sisi ile buluştuğu Kahire gezisinden bir gün sonra Pazartesi günü Doha'ya indi. Kendisi bu ayın başında da Eritre'deydi.
Somali lideri, Etiyopya ile Somaliland arasında 2 Ocak'ta varılan mutabakat zaptı karşısında destek sağlamak amacıyla mekik diplomasisi yürütüyor gibi görünüyor.
Anlaşmaya göre Somaliland, deniz kıyısının 20 kilometresini (12 mil) 50 yıllığına karayla çevrili Etiyopya'ya askeri üs olarak ve ticari amaçlarla kullanmak üzere kiralayacak. Bu aynı zamanda Addis Ababa'nın Aden Körfezi'ndeki Berbera limanı üzerinden Kızıldeniz'e erişimini de sağlayacak. Bunun karşılığında Etiyopya, Somaliland'ın bağımsızlığını tanıyacaktı.
Anlaşma endişelere yol açtı ve Somaliland'ın statüsü göz önüne alındığında yaygın tartışmalara yol açtı. Bölge 1991 yılında Somali'den bağımsızlığını ilan etti ancak bu hareket hâlâ uluslararası alanda tanınmıyor.
Somali, bunun toprak bütünlüğünün ihlali olduğunu düşünerek mutabakatı kınadı. Aralarında Türkiye, Mısır ve Eritre'nin de bulunduğu birçok bölge ülkesi Somali'ye destek verdi .
Arap Birliği ve Avrupa Birliği de anlaşmayı kınayarak Etiyopya'ya Somali'nin egemenliğine saygı duyma çağrısında bulundu.
ABD ise anlaşmanın zaten istikrarsız olan bölgede gerilimi daha da artıracağı yönündeki endişelerini dile getirerek, ilgili tarafları anlaşmazlığın çözümü için diyaloga girmeye çağırdı.
Afrika Birliği ayrıca Somali ile Etiyopya arasında itidal çağrısında bulundu. Geçen hafta yapılan bir açıklamada AU, iki tarafı "gerginliği azaltmaya ve meseleye barışçıl bir çözüm bulmak için anlamlı bir diyalog kurmaya" çağırdı.
Ancak Somali her türlü arabuluculuk girişimini reddetti.
Somali Dışişleri Bakanlığı geçen perşembe günü yaptığı açıklamada, "Etiyopya yasa dışı anlaşmasını geri çekmedikçe ve Somali'nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü yeniden teyit etmedikçe arabuluculuğa yer yok" dedi.
Etiyopya ise hiçbir ülkenin etkilenmeyeceğini savunarak anlaşmayı savundu.
Etiyopya'nın Başbakan Ulusal Güvenlik İşleri Danışmanı Redwan Hussein, X kanalındaki bir gönderide, anlaşmanın işbirliği ve ortaklık amaçlı olduğunu ve "herhangi bir devletin topraklarının ilhakı veya egemenliğinin üstlenilmesi" olmadığını söyleyerek ülkesinin tutumunu Pazar günü yineledi. ”
Hüseyin, "Etiyopya ve Somali sadece sınırı paylaşan komşular değil, aynı zamanda ortak dili, kültürü ve insanları paylaşan kardeş uluslardır" diye yazdı.
Mısır ziyareti
Pazar günü Kahire'de Somalili mevkidaşı ile düzenlediği ortak basın toplantısında konuşan Sisi, Mısır'ın Somali'ye verdiği desteği teyit ederken iç işlerine herhangi bir müdahaleyi reddetti.
Sisi ayrıca, "Mısır kimsenin Somali'yi tehdit etmesine veya güvenliğini etkilemesine izin vermeyecektir" diye uyardı.
I discussed further strengthening our historical relations with Egypt with President @AlsisiOfficial in Cairo. We are grateful for Egypts unwavering support for our national sovereignty, unity and territorial integrity. We will work together to advance stability and security in… pic.twitter.com/BboiMWD7M8
— Hassan Sheikh Mohamud (@HassanSMohamud) January 21, 2024
Mohamud ise Mısır'ın ülkesine verdiği desteği övdü ve Somali'nin egemenliğinin ihlal edilmesine tolerans göstermeyeceğini vurguladı.
Katar-Somali ilişkileri
Katar ve Somali, diplomatik bağların kurulduğu 1970 yılından bu yana sağlam ilişkilere sahip.
1983 yılında iki ülke, ikili işbirliğini geliştirmek ve Katar'daki Somalililere iş fırsatları sağlamak amacıyla bir iş anlaşması imzaladı. 2019 yılında sözleşme yenilendi.
Yine 2019'da iki ülke arasında, Katar'ın Somali'nin kuzeydoğu kıyısında, Aden Körfezi yakınında Hobyo'da bir liman inşa etmesine ilişkin bir anlaşma imzalandı.
